Velp

Twee grenspalen tussen Rozendaal en Velp. Mij is geen geschiedenis bekend van deze palen. Te vinden aan de Ringallee, ter hoogte van de Bankertlaan.

Dennenweg

De Bilderberg

Grenspaal van De Bilderberg. De open velden bij Landgoed De Bilderberg waren in de septemberdagen van 1944 getuige van heftige gevechten. Vele Engelse parachutisten, die op 17 en 18 september geland waren bij de Telefoonweg in Heelsum en op de Ginkelse Heide te Ede, sneuvelden in Oosterbeek. De gliders met Poolse parachutisten zijn geland op het terrein Johannahoeve.

In de bossen vinden we deze, voor Nederland unieke paal. De wens van iedere grenspaal zoeker. Nu eens geen steentje dat in de loop der jaren geheel is opgegaan in de omgeving, maar een forse stenen paal in sterk contrasterende kleuren geschilderd. Hetgeen vroeger gebruikelijk was. Het is een grenspaal tussen Bilderbergbossen en Wolfhezerbossen.

Meinerswijk

Een jachtpaal van de heerlijkheid Meinerswijk staat opgesteld in het Nederlands Openluchtmuseum. Inscriptie op de paal: HEERLIJKHEID MEIJNERSWIJK JACHTPAAL. Van Wikipedia: De heerlijkheid Meijnerswijk was een heerlijkheid in het uiterwaardengebied van de stad Arnhem, gelegen op de zuidelijke oever van de Rijn. ‘t Huys Meinerswijk, ook wel kasteel van Arnhem genoemd, was het centrale punt van de heerlijkheid. Maarten van Rossum die van ongeveer 1514 tot 1543 voor de Gelderse zaak vocht tegen de Habsburgers heeft hier gewoond.

Warnsborn

Aan de Harderwijkerweg, net achter de manege, rechts, vinden we een serie van 5 palen, uitgevoerd in beton. Met name de eerste paal is in slechte conditie.

GEMEENTE en ARNHEM is op twee zijden meegegoten in het beton.

Alle palen staan op een stukje van enkele honderden meters; de laatste twee valk bij elkaar. Overigens is er geen gemeentegrens in de buurt, zoals bij een andere paal van dit model die aan de grens bij Velp staat.

De Jachtpalen

Op de top van de Galgeberg, naast een leemput. De paal is aan de voet gebroken geweest: er zitten drie banden aan om de paal bij elkaar te houden. Kaart.  De coordinaten zijn een benadering, maar als je over het pad loopt en de leemput opzoekt, dan zie de paal altijd. In een stuk van de gemeente Arnhem, wordt gezegd dat het waarschijnlijk een jachtpaal van baron Heeckeren van Enghuizen is. Er staat echter geen tekst op de paal, die dit kan bewijzen.

Te vinden naast een gebouwtje van de scouting aan de linkerkant van de Hommelseweg, net voor die afgesloten is. Zelfde type als de paal hierboven.

In het bos net ten noorden van de Parkweg, liggen deze paalresten die wel wat weg hebben van een jachtpaal.

Deze gave jachtpaal staat aan een prive inrit in een u-bocht van de Parkweg, waar die om Grote Vijver heen loopt.

Op de kruising van de Deelenseweg en de Koningsweg, in een privétuin.

Helemaal boven aan de top van de wel erg hoge paal, vinden we deze inscriptie.

Grenspalen tussen Arnhem en Oosterbeek

We beginnen deze tocht bij het Missionaris kerkhof van Vrijland. Daar vinden we de eerste paal tussen de spoorlijn en de Johanna hoeve. De paal hier is er een die niet de originele lengte van 3 meter toont. In 1750 verleende Willem IV de burgers in de schependommen en schoutambten het recht om in eigen gebied te jagen. In dat kader moesten alle grenzen worden nagemeten en worden afgepaald. Arnhem moet met vier buren tot zaken komen: de Schoutambten Renkum, Ede en Rheden an de Hoge Heerlijkheid Rozendaal. Bij het vastleggen van de grens wordt het uitganspunt gehanteerd dat men telkens moet kunnen zien waar de volgende paal zich bevindt. Bij voorkeur worden dus verhogingen gekozen als standplaats. Nu de heide veelal tot bos is geworden, zoals op veel van mijn foto's te zien is, is dat uitgangsunt alleen nog terug te vinden in het feit dat inderdaad veel palen relatief hoog staan.

Vrijland 2. Vlak bij het de kerk van de Fathers of Mill Hill, een van oorsprong engels missiegenootschap. De klanken van kerkgezang begeleidden mijn wandeling hier. Zo hoort een arnhemse grenspaal er uit te zien. Geplaatst op een pol, ooit gemaakt van heideplaggen, die lange tijd als enige kenmerk van de grensscheiding dienst deden. Tot in 1756 begonnen wordt met het zetten van palen op diverse pollen.

Vrijland 3, een paal waar alleen de voet nog in de pol zit. Dat zullen we meer zien op deze tocht. Deze pol is enkele honderden meters voorbij de kerk, oostelijk. De palen zijn ooit gemaakt door een Dordse steenhouwer en geleverd door de Arnhemse steenkoper Plamont. Het landmeetwerk is van Willem Leenen, eveneens eindverantwoordelijk voor de uitvoering van het plaatsen van de palen.

	Geen grenspaal, maar het herdenkingsmonument aan de Drijense weg. Aangezien het 17 september was toen deze foto is genomen lager er bloemen bij. Hij staat overigens maar enkele meters noordelijk van de grens.

Grenssteentje Drijense weg

Lichtenbeek 1

Lichtenbeek 2

Lichtenbeek 3

Paal aan de Van Limburg Stirum weg.

De voet van de palen is ruw afgewerkt. Ooit was dat de oorzaak dat een paal op z'n kop terug gezet is geweest. Men vond die kant blijkbaar meer charme hebben. Een duidelijk geval van veranderende smaak.

Deze paal schijnt neergezet te zijn door Het Gelders Landschap. Hij staat ongeveer midden tussen de paal op de vorige en de steen op de volgende foto. Het is een betonnen paal van vrij recente datum denk ik (vergeleken met de eerste serie). Op de achtergrond zie je de oude grenspaal.

Het grenssteentje aan de van Limburg Stirumweg.

Het grenssteentje van de Schelmseweg is uit de grond gehaald. De steen is langer dan je zou vermoeden.

Mariëndaal Noord 1.(Uit Voetpaden in en om Arnhem van V.Mars et al.)Mariëndaal zoals we het kennen is uit de 18e-begin 19e eeuw. Het Arnhemse geslacht van Eck liet er zich een ruim classicistisch huis bouwen en de natuur vormgeven volgens de romantische smaak van die tijd, compleet met "zwitserse" bruggetjes en beuken berceau - de bij de Oosterbeekse en Arnhemse paartjes zo geliefde Groene Bedstee.

Mariëndaal Noord 2

En nu bij elkaar op één foto.

Mariëndaal, spoorwegviaduct noord

Mariëndaal, spoorwegviaduct zuid. Alleen de top rest nog tussen de brandnetels.

Utrechtse weg. De Arnhemse loco-burgemeester Gd. Kuiper onthulde deze (toen) gloednieuwe grenspaal op 13 juli 1983 aan de Utrechtseweg, in het kader van de viering van Arnhems 750ste verjaardag. De paal is een geschenk van Huissense steenhouwers, de gebroeders Grillo. Aan de ene zijde het wapen van Arnhem, de andere kant Renkum.

Het wapen van Arnhem. De naam Arnhem is waarschijnlijk afkomstig van Arendheim, wat het wapen sprekend zou maken. Oude zegels van de stad, uit 1281, de 14e eeuw en 1509 vertonen allen een dubbele adelaar. De adelaar komt eveneens voor op munten van graaf Otto II van Gelre. De burgemeester stuurde in een brief van 26 april 1815 een tekening mee van het wapen.
Het is ook mogelijk dat het wapen afgeleid is van het wapen van de familie Van Arnhem. Deze familie voerde in zilver een eenkoppige adelaar van keel. Leden van het geslacht Van Arnhem komen al voor als ministeriaal (hoge ambtenaar) aan het hof van Hendrik en Otto I van Gelre in 1177. Latere van Arnhems hadden eveneens hoge posities aan het hof en, in de 13e eeuw, ook in de stad. Leden van het geslacht Van Arnhem zegelen ook in 1233 de oorkonde waarbij Arnhem stadsrechten verkrijgt.

Arnhem Zuid - Huissen

Deze paal, van dezelfde makelij als de vorige, is in 1986 neergezet, aan de Ir. Molsweg. De paal heeft aan de ene zijde de Arhem 750 beeltenis en is aan de andere zijde gesierd met de Huissense zwaan. Het wapen is afgeleid van het oudste wapen van Kleef. In 1348 verkreeg Huissen stadsrechten van de hertogen van Kleef. Op zegels uit de middeleeuwen kwam de zwaan al voor en werd het schild gedekt met een stedenkroon.
De zwaan vindt zijn oorsprong in de Lohengrinzwaan. Ter onderscheiding van het Kleefse wapen is de zwaan gedraaid. De kleuren waren de oude Rooms-Duitse kleuren en werden door de meeste Kleeflandse steden gevoerd. De zwaan komt voor op de zegels en munten van de stad.
Vanaf 1242 is Huissen bekend als een plaats waar de graven van Kleef tol hieven. Rond 1319 verhief Dirk IX van Kleef Huissen tot stad.Vanaf 1609 behoorde de stad tot Brandenburg en vanaf 1701 tot Pruissen. Het was de meest westelijke stad van Pruissen. Pas in 1816 werd het grondgebied bij Nederland gevoegd.

Arnhems oostgrens: van Rheden, via Rozendaal naar Terlet

Deze paal, waarvan alleen de kop nog zichtbaar is, markeert begin van het oosttraject van de grens. De paal staat aan de Velperweg, op de ZO-hoek van Bronbeek.

Aan de noordkant van Bronbeek, ook op de oude gemeentegrens, staat dit paaltje.

Een mooie robuuste paal die op het oude driegemeentenpunt: Arnhem, Rheden, Rozendaal staat. Te bereiken door de Fr. van Eedenstraat uit te rijden en dan nog een tiental meters rechts een bospaadje op.

Een betonnen paal met opschrift, dateert van ongeveer 1920. Staat ongeveer 100m noordelijk van de vorige paal, links achter een bankje, daar waar het smalle paadje op een breder pad uitkomt.

Tussen het Stadsbosch en Uileveld staan twee palen. Er loopt een fietspaadje langs anders zouden ze nog best moeilijk te vinden zijn geweest.

De tweede paal van Rozendaal, enkele honderden meters vóór het golfterrein.

Paal is te vinden aan de zuidwest ingang van de Terletse Heide. Hij is verplaatst bij de aanleg van de A50.

Deze paalrest staat Noord-Oost vanaf het parkeerterrein bij Vliegveld Terlet. Ongeveer 50m van de A50.

Dit is wat er over is van de paal op de Philipsberg pol.

Een aandoenlijk betonnen paaltje van 25 cm hoog moet de eer hooghouden van de oorspronkelijke hardstenen paal van 3 m.
De Philips pol is nog niet zo makkelijk te vinden, hij ligt op het zweefvliegterrein Terlet, waar je toestemming moet vragen om erop te mogen. Het probleem is ook dat de wegjes die nog op de topografische kaart staan, zijn omgeploegd en nog nauwelijks zichtbaar.

Als we het zweefvlieg terrein hebben verlaten, kunnen we de grens weer oppikken waar die de Hooilaan kruist. Maar laten we eerst even de Hooilaan uitlopen, naar het noordwesten, daar vinden we een klein steentje, bij fietsknooppunt 23. Uniek omdat we hier het enige gemeenteschildje nog kunnen bewonderen: "GEM. EDE".

Te vinden tegen het hek van Terlet.

Deze steen staat aan de militaire weg die parallel loopt met de Hooilaan. Slechts enkele 10-tallen meters verder.

Te vinden door van de vorige paal de grensgreppel te volgen, ongeveer 150m. De Schaarsbergen pol is dan weer 100 m in een rechte lijn.